Është një përballje e letërsisë ballkanike, janë shkrimtarë të njohur në vendet e Ballkanit dhe jo vetëm, të cilët garojnë çdo vit në konkursin letrar “Ballkanika”.
Shkrimtarja Mira Meksi qe e përzgjedhura e jurisë e përbërë nga personalitete të letrave në vend për të përfaqësuar në edicionin e këtij viti letërsinë shqiptare. Për shkrimtaren Meksi kjo është një sprovë.
“Festivali “Ballkanika” është shumë i rëndësishëm sepse zhvillon dialogun ndërkulturor midis vendeve tona dhe evidentohen vlerat më të mira të letërsisë së Ballkanit. Pjeëmarrësit janë nga emrat më të njohur të letërsisë në rajon”, u shpreh Meksi.
Në këtë konkurs letrar garojnë vepra të posaçme dhe jo e tërë krijimtaria e një shkrimtari. Për shkrimtaren shqiptare të qenit në garë me romanin “E kuqja e demave” është me jo pak rëndësi për vetë subjektin që kjo vepër mbart.
“Ky roman është një himn për të kuqen e ikonave të Onufrit”, sqaron shkrimtarja.
Përfaqësuesi I fondacionit “Ballkanika” për Shqipërinë është “Toena”, nën kujdesin e të cilës është ngritur edhe juria për përzgjedhjen e veprës letrare që do të përfaqësojë Shqipërinë.
Ceremonia e shpalljes së fituesit të konkursit letrar “Ballkanika 2011” do të mbahet më 20 janar në Ohër. /top channel
Samstag, 9. Mai 2020
Macron i Frances për integrimin e Ballkanit perëndimor në BE
Fjala është për një qasje të re në procesin e anëtarësimit “objektivi final i të cilit do të jetë anëtarësimi i plotë dhe i pakufizuar” i shteteve kandidate në BE. Në dokumentin e punës që Franca e paraqet për diskutim riafirmohet “mbështetja pa ekuivoke për perspektivën evropiane të shteteve të Ballkanit Perëndimor. Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Bosnjë dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi dhe Serbia i përkasin Evropës, në bazë të historisë, kulturës dhe gjeografisë së tyre”, shkruhet në dokumentin francez.
“Anëtarësimi faktik” i këtyre shteteve “sapo të jetë reformuar Bashkimi Evropian dhe të jetë bërë më efikas dhe i aftë të reagojë më mirë për shtetet e tij anëtarë dhe shtetet kandidate do ta bëjë Evropën më sovrane dhe më të bashkuar”, theksohet më tej në hyrje të dokumentit francez për zgjerimin e BE.
Katër parimet e një qasjeje të re
Sipas Francës, “transformimet e thella politike, ekonomike dhe sociale, të nevojshme për një anëtarësim të ardhshëm në Bashkimin Evropian vazhdojnë të jenë shumë të ngadalta dhe përfitimet konkrete për qytetarët në shtetet kandidate mbeten të pamjaftueshme.”
Qasja e re që propozon Franca në dokumentin e paraqitur për diskutim bazohet në katër parime: “në asociimin gradual; në kushte të rrepta; në përfitime të prekshme; në mundësinë e kthimit pas.”
Përsa i përket pikës së parë, Franca kërkon që negociatat të organizohen “në blloqe të politikave, në të cilat do të përfshihen gradualisht shtetet kandidate”.
Kushtet e rrepta “duhet të mundësojnë në plan afatgjatë në mënyrë efektive konvergjencën me normat evropiane në fushën e sundimit të ligjit, por edhe konvergjencën ekonomike dhe sociale.”
Përfitime konkrete për kandidatët gjatë procesit të anëtarësimit do të thotë që të rritet “mbështetja financiare”. Këto përfitime aktualisht mungojnë, konstaton Franca, gjë që ndikon në mosfrenimin e lëvizjeve migratore.
Ky vend kërkon më tej që BE të ketë mundësinë të tërhiqet nga ky proces, “për të siguruar besueshmërinë dhe atraktivitetin” e procesit.
Emmanuel Macron para flamurit të BE (picture-alliance/dpa/B. Roessler)Emmanuel Macron para flamurit të BE
Me bërjen “më graduale të procesit të anëtarësimit”, Franca kupton që “të mos hapen më njëkohësisht një numër i madh kapitujsh tematikë”, por të ketë “disa faza pasuese, që të formojnë blloqe koherente të politikave dhe një skemë të paracaktuar nga BE, e cila mban parasysh tiparet specifike të secilit kandidat”. Për të kaluar në fazën pasuese, shtetet duhet “të respektojnë në mënyrë efikase kritere precize”; “radha e fazave graduale duhet të garantojë një ekuilibër të besueshëm midis aftësisë së shteteve kandidate për të marrë pjesë në një politikë, përfitimeve që priten nga këto shtete nga pjesëmarrja në një politikë, dhe nevojës për të ruajtur integritetin e Unionit dhe të politikave të tij.”
Përsa u përket “kushteve të rrepta”, Franca kërkon në thelb adaptimin e “indikatorëve të verifikueshëm thjesht dhe objektivisht” për matjen e kritereve. Përsa u përket “përfitimeve të prekshme”, pala franceze propozon në dokumentin e punës që të shqyrtohet krahas pjesëmarrjes graduale në politikat e BE “shtimi i mbështetjes financiare”. Për këtë mund të “zgjerohet në vëllim instrumenti i paranëtarësimit”, por që të konsiderohet edhe mundësia që shtetet kandidate të marrin pjesë “të fondeve strukturore që do t’u takonin po të ishin anëtare të BE, bazuar kjo në një rritje graduale në përputhje me fazat që kanë përfunduar dhe reformat.”
Kontrolli i fortë politik
Me futjen e parimit të mundësisë “për t’u kthyer pas”, Franca kërkon që në përputhje me shkallën e dobësisë ose të gabimeve të një shteti kandidat, të shqyrtohet mundësia që nga “suspendimi i përfitimeve të dhëna, te një hap pas në proces ose madje një suspendim i përgjithshëm, po të shkelen vlerat bazë të Bashkimit Evropian.”
Në pikën e “kontrollit më të fortë politik” Franca kërkon që të niset “një reflektim për një artikulim më të mirë midis Procesit të Berlinit, takimeve të nivelit të lartë dhe takimeve të nivelit të lartë BE- Ballkan”. Në këtë kuadër “mund të mbahet një takim vjetor i Këshillit Evropian me kryetarët e shteteve dhe të qeverive të shteteve të Ballkanit Perëndimor, për të trajtuar çështje me interes të përbashkët”.
Franca i kërkon Këshillit Evropian që t’i kërkojë Komisionit të formulojë mbi bazën e ideve franceze, para publikimit të Paketës së ardhshme të Zgjerimit në janar 2020, “propozime për metodën e re (organizimin, procedurat e vendimmarrjes, mekanizmat e monitorimit, rolin e institucioneve të ndryshme evropiane dhe të shteteve anëtare)”. DW
“Anëtarësimi faktik” i këtyre shteteve “sapo të jetë reformuar Bashkimi Evropian dhe të jetë bërë më efikas dhe i aftë të reagojë më mirë për shtetet e tij anëtarë dhe shtetet kandidate do ta bëjë Evropën më sovrane dhe më të bashkuar”, theksohet më tej në hyrje të dokumentit francez për zgjerimin e BE.
Katër parimet e një qasjeje të re
Sipas Francës, “transformimet e thella politike, ekonomike dhe sociale, të nevojshme për një anëtarësim të ardhshëm në Bashkimin Evropian vazhdojnë të jenë shumë të ngadalta dhe përfitimet konkrete për qytetarët në shtetet kandidate mbeten të pamjaftueshme.”
Qasja e re që propozon Franca në dokumentin e paraqitur për diskutim bazohet në katër parime: “në asociimin gradual; në kushte të rrepta; në përfitime të prekshme; në mundësinë e kthimit pas.”
Përsa i përket pikës së parë, Franca kërkon që negociatat të organizohen “në blloqe të politikave, në të cilat do të përfshihen gradualisht shtetet kandidate”.
Kushtet e rrepta “duhet të mundësojnë në plan afatgjatë në mënyrë efektive konvergjencën me normat evropiane në fushën e sundimit të ligjit, por edhe konvergjencën ekonomike dhe sociale.”
Përfitime konkrete për kandidatët gjatë procesit të anëtarësimit do të thotë që të rritet “mbështetja financiare”. Këto përfitime aktualisht mungojnë, konstaton Franca, gjë që ndikon në mosfrenimin e lëvizjeve migratore.
Ky vend kërkon më tej që BE të ketë mundësinë të tërhiqet nga ky proces, “për të siguruar besueshmërinë dhe atraktivitetin” e procesit.
Emmanuel Macron para flamurit të BE (picture-alliance/dpa/B. Roessler)Emmanuel Macron para flamurit të BE
Me bërjen “më graduale të procesit të anëtarësimit”, Franca kupton që “të mos hapen më njëkohësisht një numër i madh kapitujsh tematikë”, por të ketë “disa faza pasuese, që të formojnë blloqe koherente të politikave dhe një skemë të paracaktuar nga BE, e cila mban parasysh tiparet specifike të secilit kandidat”. Për të kaluar në fazën pasuese, shtetet duhet “të respektojnë në mënyrë efikase kritere precize”; “radha e fazave graduale duhet të garantojë një ekuilibër të besueshëm midis aftësisë së shteteve kandidate për të marrë pjesë në një politikë, përfitimeve që priten nga këto shtete nga pjesëmarrja në një politikë, dhe nevojës për të ruajtur integritetin e Unionit dhe të politikave të tij.”
Përsa u përket “kushteve të rrepta”, Franca kërkon në thelb adaptimin e “indikatorëve të verifikueshëm thjesht dhe objektivisht” për matjen e kritereve. Përsa u përket “përfitimeve të prekshme”, pala franceze propozon në dokumentin e punës që të shqyrtohet krahas pjesëmarrjes graduale në politikat e BE “shtimi i mbështetjes financiare”. Për këtë mund të “zgjerohet në vëllim instrumenti i paranëtarësimit”, por që të konsiderohet edhe mundësia që shtetet kandidate të marrin pjesë “të fondeve strukturore që do t’u takonin po të ishin anëtare të BE, bazuar kjo në një rritje graduale në përputhje me fazat që kanë përfunduar dhe reformat.”
Kontrolli i fortë politik
Me futjen e parimit të mundësisë “për t’u kthyer pas”, Franca kërkon që në përputhje me shkallën e dobësisë ose të gabimeve të një shteti kandidat, të shqyrtohet mundësia që nga “suspendimi i përfitimeve të dhëna, te një hap pas në proces ose madje një suspendim i përgjithshëm, po të shkelen vlerat bazë të Bashkimit Evropian.”
Në pikën e “kontrollit më të fortë politik” Franca kërkon që të niset “një reflektim për një artikulim më të mirë midis Procesit të Berlinit, takimeve të nivelit të lartë dhe takimeve të nivelit të lartë BE- Ballkan”. Në këtë kuadër “mund të mbahet një takim vjetor i Këshillit Evropian me kryetarët e shteteve dhe të qeverive të shteteve të Ballkanit Perëndimor, për të trajtuar çështje me interes të përbashkët”.
Franca i kërkon Këshillit Evropian që t’i kërkojë Komisionit të formulojë mbi bazën e ideve franceze, para publikimit të Paketës së ardhshme të Zgjerimit në janar 2020, “propozime për metodën e re (organizimin, procedurat e vendimmarrjes, mekanizmat e monitorimit, rolin e institucioneve të ndryshme evropiane dhe të shteteve anëtare)”. DW
Ballkani dhe shqiptarët
Ngjarjet e fundviteve ’80 e fillimviteve ‘90 të shekullit që kemi lënë pas e vunë rajonin e Ballkanit, e sidomos Shqipërinë, përballë një morie procesesh të reja në fushën e ekonomisë, politikës, kulturës, shoqërisë e veçmas në atë të sigurisë. Një i tillë ishte globalizmi. Mund të thuhet se rajoni ballkanik, si gjithnjë i vonuar, ka përjetuar efektet e globalizimit pa ditur të jetë pjesë apo pa ditur rolin e tij në këtë proces. Kjo, edhe për arsye të përqendrimit të “vëmendjes” në veprimtari të tjera, si trazirat e brendshme, krizat, konfliktet e luftërat mes veti. Në kundërshtim me elementin themeltar të këtij procesi, siç është relativizmi, shembja, deri edhe zhdukja e kufijve të çfarëdollojshëm, ballkanasit, në mënyrë paradoksale dhe në respekt të traditës së njohur, qenë më të predispozuar për t’i forcuar, ngritur e lartësuar kufijtë e çfarëdollojshëm. Pikërisht, por jo domosdoshmërish prej këtyre arsyeve, pasojat apo pritshmëritë e këtij procesi janë analizuar pak ose shumë pak në opinionin publik të shteteve ballkanike në përgjithësi e Shqipërisë në veçanti. Për sa më sipër, libri më i ri: “Faktori shqiptar dhe siguria rajonale”, i diplomatit të karrierës prof. dr. Bashkim Rama sjell informacion të bollshëm në lidhje me këtë temë. Analiza e tij përfshin idetë më të spikatura në debatin mbi globalizmin, që rrjedhin prej mendimit politik botëror dhe debatit tradicional e aktual si Kenici Omae, Francois Lyotard, Anthony Giddens, Michael Mann, Martin Shou, Jan Aart Scholte, David Held pa lënë mënjanë Weber-in, Ratzel-in, Haushofer-in, Spykman-in, McLuhan-in apo të mëvonshmin Friedman. Në koherencë me ta, Bashkim Rama trajton globalizmin në aspekte të ndryshme.
Së pari, si një sfidë të pakufishme, duke nxitur debatin midis lexuesit dhe autorit jo vetëm për aspektet më të njohura të globalizmit, por e zgjeron atë me konceptet e gjeopolitikës, identitetit shoqëror, kulturor, fetar, lëvizjeve demografike e sfidave ekonomike. Gjithashtu, edhe raportet e demokracisë me procesin e globalizmit bëhen pjesë e analizës.
Së dyti, duke u nisur nga një bazë e qëndrueshme shkencore, autori përqendron vëmendjen tek objekti kryesor i studimit: ndikimet globaliste dhe efektet e prodhuara prej tyre në faktorin shqiptar në rajon. Nëpërmjet argumenteve, mbështetur në një bazë të gjerë e të lakmueshme bibliografike dhe sidomos eksperience personale, evidentohen rreziqet dhe kërcënimet më të reja të sigurisë, të favorizuara këto nga “pasiguria që prodhon edhe globalizmi”. Kështu, trajtohen aspekte të sigurisë rajonale lidhur me dukuri të tilla si konfliktet etnike, fundamentalizmi, kriminaliteti ndërkufitar, krimet e terrorizmi kibernetik, sigurisë së kulturës kombëtare etj. Një analizë tepër e kujdesshme i bëhet konceptit të legjitimitetit të shtetit, duke e vendosur në raport me legjitimitetin apo mirëqeverisjen. Këtu autori zgjeron debatin duke sjellë shembuj konkretë nga Somalia dhe Bosnja, duke prezantuar përmbajtjen politike dhe diplomatike të “shteteve të dobëta” dhe “shteteve të dështuara”, pastaj përqendrohet në rajonin e Ballkanit, duke analizuar spektrin e ndryshimeve si pasojë e avancimit të globalizimit edhe në këtë rajon. Sipas autorit, “jeta e qytetarëve ndikohet tashmë nga vendime që merren në nivele të ndryshme globale, europiane, rajonale, nacionale, lokale”. Kjo pikërisht përbën ndryshimin thelbësor në aspektin e sigurisë në rajonin ballkanik dhe autori shtron më tutje pyetjen: “A mund të zgjidhen konfliktet midis bashkësive dhe a ka ndonjë pikë hipotetike kompromisi mes atyre që synojnë ruajtjen e integritetit dhe atyre që anojnë nga ndarja?”. Në përgjigje të kësaj pyetjeje autori hedh dritë mbi ngjarjet në atë periudhë kohore jo shumë të ndriçuar, por edhe jo pak të mbajtur mend në Kosovë në vitet 2002-2006, e sidomos trazirat e vitit 2004 në atë vend, për të kumtuar konkluzione se si formësohet vendimmarrja politike nën efektet e globalizmit.
Një element tjetër me vlerë thelbësore në libër është analiza që i bëhet rëndësisë gjeopolitike të demografisë në Ballkan dhe sidomos lëvizjeve demografike. Këtu autori përqendrohet në lëvizjet demografike shqiptare dhe në karakteristikat e tyre, duke evidentuar procese të pashmangshme, por edhe tejet të dëmshme për “sigurinë sociale”, nëse nuk mbahet nën kontroll; vijon me rolin e remitancave, emigracionin dhe problemet e shfaqura gjatë tij.
Në librin “Faktori shqiptar dhe siguria rajonale”, gjithashtu, trajtohet roli i diplomacisë amerikane dhe angazhimit të saj në Kosovë. Tejet e dobishme për studiuesin e interesuar mbi kapacitetet mbrojtëse të Kosovës është përshkrimi që i bëhet institucioneve të saj të sigurisë dhe kufizimeve që ato kanë për shkak të kufizimeve në sovranitet të qeverisjes në Kosovë.
Duke marrë parasysh temat e trajtuara, autori në libër ka ndërthurur disiplina të ndryshme të shkencës si: diplomacia, politika, sociologjia, filozofia, gjeopolitika. Duke u nisur nga trajtimi shkencor e profesional, ky libër paraqet një studim të mirëfilltë dhe, ndoshta, i pari i këtij lloji që vjen në duart e lexuesit shqiptar, duke kontribuar në debatin më se aktual mbi karakteristikat dhe influencën e globalizimit në jetën shoqërore, debat ky që zhvillohet në të gjithë auditorët e universiteteve botërore, por sidomos në ato perëndimore. Ky libër përbën një referencë të vlefshme për studiuesit, profesionistët apo të pasionuarit pas shkencave të sigurisë e të marrëdhënieve ndërkombëtare, qoftë për faktin e tematikës së specializuar, por edhe për faktin e përçimit të referencave nga një bibliografi e pasur, por edhe nga një eksperiencë e gjatë diplomatike e vetë autorit, gjë që e bën më interesant studimin. Libri plotëson me autoritet mungesën e botimeve me tema mbi sigurinë rajonale për komunitetin shqiptar në rajon e më gjerë. /g. shqip
Së pari, si një sfidë të pakufishme, duke nxitur debatin midis lexuesit dhe autorit jo vetëm për aspektet më të njohura të globalizmit, por e zgjeron atë me konceptet e gjeopolitikës, identitetit shoqëror, kulturor, fetar, lëvizjeve demografike e sfidave ekonomike. Gjithashtu, edhe raportet e demokracisë me procesin e globalizmit bëhen pjesë e analizës.
Së dyti, duke u nisur nga një bazë e qëndrueshme shkencore, autori përqendron vëmendjen tek objekti kryesor i studimit: ndikimet globaliste dhe efektet e prodhuara prej tyre në faktorin shqiptar në rajon. Nëpërmjet argumenteve, mbështetur në një bazë të gjerë e të lakmueshme bibliografike dhe sidomos eksperience personale, evidentohen rreziqet dhe kërcënimet më të reja të sigurisë, të favorizuara këto nga “pasiguria që prodhon edhe globalizmi”. Kështu, trajtohen aspekte të sigurisë rajonale lidhur me dukuri të tilla si konfliktet etnike, fundamentalizmi, kriminaliteti ndërkufitar, krimet e terrorizmi kibernetik, sigurisë së kulturës kombëtare etj. Një analizë tepër e kujdesshme i bëhet konceptit të legjitimitetit të shtetit, duke e vendosur në raport me legjitimitetin apo mirëqeverisjen. Këtu autori zgjeron debatin duke sjellë shembuj konkretë nga Somalia dhe Bosnja, duke prezantuar përmbajtjen politike dhe diplomatike të “shteteve të dobëta” dhe “shteteve të dështuara”, pastaj përqendrohet në rajonin e Ballkanit, duke analizuar spektrin e ndryshimeve si pasojë e avancimit të globalizimit edhe në këtë rajon. Sipas autorit, “jeta e qytetarëve ndikohet tashmë nga vendime që merren në nivele të ndryshme globale, europiane, rajonale, nacionale, lokale”. Kjo pikërisht përbën ndryshimin thelbësor në aspektin e sigurisë në rajonin ballkanik dhe autori shtron më tutje pyetjen: “A mund të zgjidhen konfliktet midis bashkësive dhe a ka ndonjë pikë hipotetike kompromisi mes atyre që synojnë ruajtjen e integritetit dhe atyre që anojnë nga ndarja?”. Në përgjigje të kësaj pyetjeje autori hedh dritë mbi ngjarjet në atë periudhë kohore jo shumë të ndriçuar, por edhe jo pak të mbajtur mend në Kosovë në vitet 2002-2006, e sidomos trazirat e vitit 2004 në atë vend, për të kumtuar konkluzione se si formësohet vendimmarrja politike nën efektet e globalizmit.
Një element tjetër me vlerë thelbësore në libër është analiza që i bëhet rëndësisë gjeopolitike të demografisë në Ballkan dhe sidomos lëvizjeve demografike. Këtu autori përqendrohet në lëvizjet demografike shqiptare dhe në karakteristikat e tyre, duke evidentuar procese të pashmangshme, por edhe tejet të dëmshme për “sigurinë sociale”, nëse nuk mbahet nën kontroll; vijon me rolin e remitancave, emigracionin dhe problemet e shfaqura gjatë tij.
Në librin “Faktori shqiptar dhe siguria rajonale”, gjithashtu, trajtohet roli i diplomacisë amerikane dhe angazhimit të saj në Kosovë. Tejet e dobishme për studiuesin e interesuar mbi kapacitetet mbrojtëse të Kosovës është përshkrimi që i bëhet institucioneve të saj të sigurisë dhe kufizimeve që ato kanë për shkak të kufizimeve në sovranitet të qeverisjes në Kosovë.
Duke marrë parasysh temat e trajtuara, autori në libër ka ndërthurur disiplina të ndryshme të shkencës si: diplomacia, politika, sociologjia, filozofia, gjeopolitika. Duke u nisur nga trajtimi shkencor e profesional, ky libër paraqet një studim të mirëfilltë dhe, ndoshta, i pari i këtij lloji që vjen në duart e lexuesit shqiptar, duke kontribuar në debatin më se aktual mbi karakteristikat dhe influencën e globalizimit në jetën shoqërore, debat ky që zhvillohet në të gjithë auditorët e universiteteve botërore, por sidomos në ato perëndimore. Ky libër përbën një referencë të vlefshme për studiuesit, profesionistët apo të pasionuarit pas shkencave të sigurisë e të marrëdhënieve ndërkombëtare, qoftë për faktin e tematikës së specializuar, por edhe për faktin e përçimit të referencave nga një bibliografi e pasur, por edhe nga një eksperiencë e gjatë diplomatike e vetë autorit, gjë që e bën më interesant studimin. Libri plotëson me autoritet mungesën e botimeve me tema mbi sigurinë rajonale për komunitetin shqiptar në rajon e më gjerë. /g. shqip
Abonnieren
Posts (Atom)